मुंबई : भारताचे माजी पंतप्रधान, अर्थतज्ज्ञ डॉ. मनमोहन सिंग यांचं वयाच्या ९२ व्या वर्षी निधन झालं. वृद्धापकाळाने त्यांची दिल्लीतील एम्स रुग्णालयात प्राणज्योत मालवली. त्यांच्या जाण्याने अवघ्या देशावर शोककळा पसरली आहे. ते 2004 ते 2014 या कालखंडात ते देशाचे पंतप्रधान होते. 1991 मध्ये त्यांनी भारतीय अर्थव्यवस्थेत अनेक बदल केले. त्यांच्या निधनानंतर अनेक मान्यवरांनी त्यांना श्रद्धांजली वाहिली आहे.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी
”देशातील प्रतिष्ठित नेत्यांपैकी एक असलेल्या डॉ. मनमोहन सिंग यांच्या निधनाबद्दल आज भारत शोक व्यक्त करत आहे. सामान्य पार्श्वभूमी असलेले डॉ. मनमोहन सिंग एक विख्यात अर्थतज्ज्ञ बनले. त्यांनी अर्थमंत्री आणि इतरही अनेक पदांवर काम करत अनेक वर्ष आपल्या आर्थिक धोरणांवर छाप सोडली. संसदेत त्यांनी मांडलेले मुद्देही व्यावहारिक असत. पंतप्रधान म्हणून काम करत असताना त्यांनी जनतेचे जीवन सुखकर करण्यासाठी अथक प्रयत्न केले. डॉ. मनमोहन सिंग देशाचे पंतप्रधान आणि मी गुजरातचा मुख्यमंत्री असताना आमच्यात नेहमी सुसंवाद होत असे. शासनाशी संबंधित अनेक विषयांवर आम्ही चर्चा करत असू. यावेळी त्यांची बुद्धिमत्ता आणि विनम्रता पाहायला मिळायची. या दुःखद प्रसंगी डॉ. मनमोहन सिंग यांचे कुटुंबिय, मित्र आणि हितचिंतकांच्या प्रती मी सहसंवेदना व्यक्त करतो. ओम शांती…”
मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस
”माजी पंतप्रधान मनमोहन सिंग यांच्या निधनाने भारताने एक महान अभ्यासक, अर्थतज्ञ आणि राजकारणी गमावला आहे . भारतीय आर्थिक सुधारणांमध्ये त्यांनी दिलेले योगदान, पंतप्रधान म्हणून 10 वर्षे देशाची सेवा केली आहे. त्यांची आठवण कायमच राहील. भारतीय आर्थिक सुधारणांमध्ये त्यांचे योगदान कायम स्मरणात राहील. त्यांना माझी भावपूर्ण श्रद्धांजली.त्यांचे कुटुंबीय, मित्र आणि चाहत्यांच्या मनःपूर्वक संवेदना.”
राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू
”देशाचे माजी पंतप्रधान डॉ. मनमोहन सिंग जी हे अशा दुर्मिळ राजकारण्यांपैकी एक होते ज्यांनी शैक्षणिक आणि प्रशासनाच्या जगाही तितक्याच सहजतेने वेढल्या. सार्वजनिक कार्यालयातील त्यांच्या विविध भूमिकांमध्ये त्यांनी भारतीय अर्थव्यवस्थेत सुधारणा करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण योगदान दिले. देशसेवेसाठी, त्यांच्या निष्कलंक राजकीय जीवनासाठी आणि नम्रतेसाठी ते नेहमीच स्मरणात राहतील. त्यांचे जाणे आपल्या सर्वांचे मोठे नुकसान देणारे आहे. मी भारताच्या महान सुपुत्रांपैकी एकाला आदरपूर्वक श्रद्धांजली अर्पण करते आणि त्यांच्या कुटुंबियांना, मित्रांना आणि चाहत्यांना माझ्या मनःपूर्वक संवेदना व्यक्त करते.”
काँग्रेस अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खरगे
”निःसंशयपणे, डॉ. मनमोहन सिंग जी, इतिहास तुम्हाला दयाळूपणे न्याय देईल! माजी पंतप्रधानांच्या निधनाने भारताने एक दूरदर्शी राजकारणी, अभेद्य सचोटीचा नेता आणि अतुलनीय उंचीचा अर्थतज्ञ गमावला आहे. त्यांच्या आर्थिक उदारीकरणाच्या धोरणाने आणि अधिकारांवर आधारित कल्याणकारी प्रतिमानाने कोट्यवधी भारतीयांच्या जीवनात खोलवर बदल घडवून आणला, भारतात अक्षरशः मध्यमवर्ग निर्माण केला आणि करोडो लोकांना गरिबीतून बाहेर काढले. मी एक आजीवन ज्येष्ठ सहकारी, एक मृदू विचारवंत आणि भारताच्या आकांक्षांना मूर्त रूप देणारा एक नम्र आत्मा गमावल्याबद्दल शोक व्यक्त करतो, ज्यांनी अटळ समर्पणाने पदार्पण केले. कामगार मंत्री, रेल्वे मंत्री आणि समाजकल्याण मंत्री म्हणून त्यांच्या मंत्रिमंडळाचा भाग असल्याचा मला अभिमान आहे. शब्दांपेक्षा कृतीशील माणूस, राष्ट्रनिर्मितीतील त्यांचे अतुलनीय योगदान भारतीय इतिहासाच्या इतिहासात कायमचे कोरले जाईल. या दु:खाच्या क्षणी मी त्यांच्या कुटुंबियांना, मित्रांना आणि असंख्य चाहत्यांना माझ्या मनापासून आणि मनःपूर्वक संवेदना व्यक्त करतो. हे मोठे नुकसान भरून काढण्याचे बळ त्यांना मिळो. भारताच्या वाढीचा, कल्याणाचा आणि सर्वसमावेशकतेच्या धोरणांना पुढे नेण्याचा त्यांचा चिरस्थायी वारसा कायम जपला जाईल. त्यांच्या आत्म्याला चिरशांती लाभो”
राहुल गांधी
”डॉ. मनमोहन सिंग यांनी अफाट बुद्धी आणि सचोटीच्या जोरावर भारताचे नेतृत्व केले. त्यांची अर्थशास्त्राबद्दल असलेली सखोल जाण यातून राष्ट्राला प्रेरणा मिळाली. श्रीमती कौर आणि त्यांच्या कुटुंबियांप्रती माझ्या संवेदना व्यक्त करतो. मी एक गुरु आणि उत्तम मार्गदर्शक गमावला”
गृहमंत्री अमित शहा
”देशाचे माजी पंतप्रधान डॉ. मनमोहन सिंग यांच्या निधनाची बातमी अत्यंत दु:खद आहे. भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या गव्हर्नरपासून ते देशाचे अर्थमंत्री आणि पंतप्रधान डॉ. मनमोहन सिंग यांनी देशाच्या कारभारात महत्त्वाची भूमिका बजावली. या दु:खाच्या प्रसंगी मी त्यांच्या कुटुंबीयांप्रती आणि समर्थकांप्रती संवेदना व्यक्त करतो. वाहेगुरुजी त्यांच्या आत्म्यास शांती देवो आणि त्यांच्या कुटुंबीयांना हे दुःख सहन करण्याची शक्ती देवो.”
उपमुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे
”देशाचे माजी पंतप्रधान डॉ.मनमोहन सिंह यांच्या निधनाची बातमी अतीव दु:खदायक आहे. आधी केंद्रीय वित्तमंत्री आणि नंतर पंतप्रधान असताना देशाच्या आर्थिक विकासाला वेग देणारी दमदार पाऊले उचलून देशाच्या अर्थव्यवस्थेचे नवे दालन खुले करणारा क्रांतिकारक निर्णय घेणारा द्रष्टा नेता अशी त्यांची ओळख इतिहासात कायम राहील. अत्यंत साध्या, सरळ आणि शांत स्वभावाचे डॉ. मनमोहन सिंह हे एक नामवंत अर्थतज्ञ म्हणून जागतिक स्तरावर ओळखले जात होते. त्यांच्या निधनाने एक धोरणी आणि हुशार असे अर्थतज्ज्ञ, राजकीय नेतृत्व हरपले आहे. त्यांच्या आत्म्यास सद्गती मिळो, तसेच त्यांच्या कुटुंबीयांना या दुःखातून सावरण्याकरता बळ मिळो हीच ईश्वरचरणी प्रार्थना. भावपूर्ण श्रद्धांजली”
